Belgische Streekspecialiteiten

INVENTARISATIE VAN DE BELGISCHE GASTRONOMIE

Gepubliceerd in de :
TRATLAS Toeristisch-Recreatieve Atlas + NASLAGWERK
(Belgische editie, 2001, eerste druk)
(zie website www.tratlas.com)

Auteur : prof.dr.Patrick De Groote (e-mail)

Limburgs Universitair Centrum (LUC)
Universitaire Campus       B-3590 Diepenbeek
Tel.+32/11/26.87.52.          Fax.+32/11/26.87.60

Categorieën

DRANKEN

  • Alcohol
  • Jenever
  • Fruitsappen
  • Koffie
  • Waters
  • Wijnen

BIEREN

Omwille van de ontelbare biersoorten kan deze inventaris hier onmogelijk volledig zijn (we verwijzen daarom naar de talrijke gepubliceerde boeken over bieren en naar de bierposter). 
Trouwens niet alle biersoorten worden op de geciteerde plaats gebrouwen

Een kwasi volledige lijst van alle belgische bieren zijn te vinden bij BiereBel.

Gevogelte

  • Eend : Bornem, Dendermonde, Merchtem
  • Fazant op z'n Brabants (provincies Vlaams- en Waals-Brabant)
  • Gans op de wijze van Visé (Visé)
  • Ganzenlever (o.a. Beringen)
  • Kalkoen : Ronquières (meer info: Vereniging Promotie Belg. Neerhofdieren: Ronquièreskalkoen)
  • Kalkoen : Rode Ardennerkalkoen (meer info: Vereniging Promotie Belg. Neerhofdieren: Rode Ardennerkalkoen)
  • Mechelse koekoek (Mechelen)
  • Vol au vent (koninginnehapjes)(België)
  • Waterzooi (met kip, Gent)

Groenten

  • ajuin en ajuintaart (Aalst, Gent, Moerzeke, Tongeren)
  • andijvie : Brussel, Gent en omgeving, Hoei, Maasvallei, Namur)
  • asperges (op z'n Vlaams)(Vlaanderen)
  • bloemkool (Mechelen)
  • bonen (Charleroi, Londerzeel, Mechelen, Mons)
  • (grot)champignons (van Kanne = Riemst)
  • erwten (Vlaanderen)
  • hopscheuten (Asse, Poperinge)
  • kolen (bloemkool, witte-, rode-, savooi-)(België
  • sla (België)
  • spruitjes (Brussel)
  • tomaat (Lochristi, Mechelen, Puurs, Vilvoorde)
  • waterkers (Gemappes, Hoepertingen = Borgloon)
  • witloof (- met hesp)(België)
  • wortelen (België)
  • zuurkool (Bilzen, Lanaken, streek van de Gaume)

 

Schaal- en Schelpdieren

  • (grijze) garnalen , garnaalkroketten en tomaat met garnalen (Belgische Kust)
  • mosselen (met frieten = nationaal gerecht = België)
  • oesters (Oostende) - caracollen/wulken (Brussel, Westkust)

Vis

  • escavèche (= in een kruidenmarinade gebakken vis, vnl. provincies Henegouwen en Namen)
  • forel (Ardennen, Voeren)
  • kabeljauw (Belgische Kust)
  • paling (in 't groen, in de room) : o.a. in de Polders (Damme), Het Scheldeland (Temse, St.Amands, Mariekerke = Bornem), de Kust (vooral in Nieuwpoort en 0ostende).
  • rolmops (België)
  • (zee)tong (tongfilets op z'n Oostends)(Oostende)
  • Waterzooi van vis (Blankenberge, Gent)

 

Vlees

  • andouilles (Couvin, Doornik, Mons)
  • biefstuk (met frieten : nationaal gerecht)(België)
  • boulettes (frikadellen) :
  • provincie Henegouwen in Angre = Honnelles, Beaumont, Mons
  • verder in Hastière, Namur, Nijvel, Vielsalm,
    Franchimont en Surrice = Philippeville,
  •  choesels (vleesresten)(Brussel)
  • cordon bleu Ardennais (Ardennen)
  • Dietse worsten (Diest)
  • filet d'Anvers (Antwerpen)
  • filet américain (België)
  • gehaktbrood (België)
  • ham : - Jambon d'Ardennes = Ardennen
  • Vlaamse beenhesp : Duke of Flanders (keurmerk = drooggezouten ham)(Vlaanderen)
  • Gandaham (Oost-Vlaanderen)(Ganda betekent Gent).
  • Hennepot (Poperinge): Poperinges oudste streekgerecht met kippen-, kalfs- en konijnenvlees in gelatinesaus (Info: klik hier)
  • hoofdvlees : Dendermonde, Gent, Noorderkempen
  • hutspot (Vlaanderen)
  • kalfsblanquette (België)
  • paardenvlees (Anderlecht, Vilvoorde, Willebroek)
  • paardenworsten (Lokeren)
  • pensen (witte en zwarte)(boudin) : Brussel; provincies Henegouwen, Luik en Namen
  • potjesvlees (Veurne)

Wild

  • haas, hert en ree, everzwijn (vooral uit de Ardennen)
  • fazant (o.m. Brabant)
  • konijn (meestal tamme konijn, b.v. konijn met geuze en pruimen).

Brood

  • amandelbrood : Brussel, Lo-Reninge, Veurne
  • cougnous of pataconbroden : Ath, Charleroi,Dendermonde, Doornik, Hoegaarden, Koksijde, Namen, Waals-Brabant
  • krakeling, kramiek en suikerbrood (België)
  • mastellen (Ath, Ecaussines, Gent, Halle, Ieper, Lokeren, Namur, Poperinge, Turnhout)
  • pistolets (België)
  • worstenbrood (Antwerpen, Bree)
  • zwart brood met krenten (roggeverdommeke)(Antwerpen, Evergem)

Chocolade

  • Callebaut (?1911, Lebbeke-Wieze, als dekchocolade ?1925), Côte d'Or (merknaam ?1883, Halle), Italo-Suisse (?1923, Komen), Jacques (Eupen,?1897, chocoladereep ?1936)
  • pralines : Daskalides (Gent), Galler (?1976, Chaudfontaine), Godiva (?1946, Brussel), Gudrun (Lier), Guylian (?1967, St.Niklaas), Leonidas (?1913, Brussel), Neuhaus (Brussel, ?1857 als firma, chocolade ?1870, uitvinder praline in 1912), Ovidias (Hoeselt)

 

Desserts en Zoetigheden

  • broodpudding of bodding
  • gebak : baisers (Bastogne, Malmédy, Marche), Boule de l'Yser (Belgische Kust)
  • janhagel (Poppel = Ravels, Putte, Turnhout)
  • knapkoek (Maaseik, Turnhout)
  • koekjes : Antwerpse handjes (Antwerpen); kletskoppen (= amandelkoekjes)(Antwerpen, Brugge, Mechelen, Veurne); lukken (Brugge, Oostende, Veurne, Lo-Reninge); strikken (Brugge), firma Corona- Lotus (?1932, cakes, wafels, galetten en speculoos,in Lembeke = Kaprijke), firma Dandoy (Brussel), speculaas (Brussel, Hasselt, Kaprijke), Diksmuidse boterkoeken (Diksmuide), firma De Beukelaer (°1870, Herentals), firma Delacre (?1872, Vilvoorde), Veurnse kletskoppen (Veurne), firma Destrooper (Ruddervoorde = Oostkamp).
  • Poperingse Keikopjes : makarons op basis van eiwit, amandelen en kandijsuiker; dit koffiesnoepje werd voorgesteld in 1988 n.a.v. "800 jaar vrijdagmarkt".
  • mokken (Gent)
  • mustachollen (Mechelen)
  • pain à la grecque (firma Dandoy in Brussel)
  • pannenkoeken (België) en boekweitkoeken (Limburgse Kempen)
  • peperkoek (firma Meli in Adinkerke = De Panne, firma Dandoy in Brussel, Dinant, Kortrijk, Lebbeke, moppen in Scherpenheuvel, printen of moppen in Tongeren, Verviers)
  • rijstpap (Vlaanderen)
  • roomijs (België) (o.a. firma Ijsboerke)
  • smoutebollen en (appel)beignets (België)
  • snoep : babelutten (Kust, Veurne), ballons de Tournai (Doornik), begijnenbollen (Diest), krotten (Halle), mokatines (Antwerpen), sneeuwballen (West-Vlaanderen)
  • taarten : fruittaarten = Limburgse vlaaien (Limburg), Lierse vlaaikens (Lier), mattentaart (Flobecq, Galmaarden, Geraardsbergen, Nijvel, Waver), Oost-Vlaamse vlaaien (Oost-Vlaanderen), perentaart (Izegem), rijsttaart (Binche, Luik, Verviers), suikertaart (België)
  • Lierse vlaaikens (Lier) info klik hier; Het is een kruidig gebakje op basis van kandijstroop en vierkruiden (geheim recept).
  • Mazarinetaart (Poperinge): sponsachtig taartje in warme saus met boter en kaneel. Kardinaal J. Mazarin, staatsman onder Lodewijk XIV, zou zijn naam gegeven hebben aan dit streekdessert dat wellicht ook zijn naam dankt aan het Italiaanse "mazzerare", onderdompelen.
  • wafels : Brusselse (Brussel) en Luikse (= suikerwafels)
  • Luik), fruitwafels, Siska-wafels (Knokke-Het Zoute, harten- wafels ?1882), wafels van Beauvoorde ( Veurne), van de Kempen, boterwafels ( o.a. firma Jules Destrooper, Lo), gevulde Doornikse wafels (Doornik)
  • vgl. beroemdste patisserie = Wittamer (?1910, Brussel).

 

Fruit

  • aardbeien (Elsanta in Hoogstraten, Wépion-Namen, Eburon in Haspengouw)
  • appelen (Jonagold in Haspengouw)
  • bosbessen (Opoeteren = Maaseik, Presgaux = Couvin)
  • kasdruiven (Hoeilaart, Overijse)
  • kersen (Sint-Truiden)
  • krieken (Hoei, Schaarbeek = Brussel)
  • peren (Conférence in Haspengouw)
  • perziken (rond Diest, Hageland, Halen)
  • pruimen (Hansbeke = Nevele, Samber- en Maasvallei, Vliermaal = Kortessem, "Belle de Louvain" Leuven)
  • stroop (Luikse stroop van Herve; stroop van Voeren, Wellen)

Kaas

(het betreft hier slechts een zeer beperkte selectie !)

  •  abdijkazen van Affligem, Maredsous (Anhée), Chimay, Orval (Florenville), Val Dieu (Aubel), Postel (Mol), Rochefort, Westmalle (Malle), Watou (Moorslede)
  • - Beauvoorde (Veurne), Brusselse kaas (Brussel), Damme, Faymonville (Waimes) , Herve (remoudou), Passendale (Zonnebeke)
  • - doubles (twee met Herve- of Maredsouskaas gevulde pannenkoeken);(specialiteit van Binche)
  • - flamiche (warme Romedenne-kaastaart) (Romedenne = Philippeville)
  • - kaaskroketten (België)
  • - mandjeskaas (Beersel, Schepdaal = Dilbeek, Pajottenland)
  • - maquéye (Luik)
  • - pottekees (Hesbaye, Hoei, Namen)
  • - schepkaas (St.Pieters-Leeuw)
  • - Tarte al djotte (warme hartige kaastaart uit Nijvel).
  • - Tarte au stofé ( de provincies Waals-Brabant (vooral in Waver), Henegouwen, Luik en Luxemburg)
  • - andere : Belgische gouda, Corsendonk (Oud-Turnhout), Nazareth, Oud Brugge (Brugge), Turnhoutse broodkaas (gouda, Turnhout)

Andere

  • boter (Ardennen, Diksmuide, Herve, Veurne-Ambacht)
  • frieten (België)
  • honing (o.a. firma Meli van Adinkerke/De Panne)(heidehoning in de Kempen; fruithoning in Haspengouw; honing van Vresse)(verder : honingkoek in Lebbeke)
  • konijn met pruimen en/of geuze (Vlaanderen, Brussel)
  • Sausen : mayonnaise (België),
  • mosterd (firma Tierenteyn ?1818 in Gent)
  • pickles (Brussel)
  • slakken : Escargots fermier (Wallonië)
  • soepen : o.a. aspergeroomsoep, erwtensoep, kervelsoep, preisoep, witloofsoep (België)
  • stroop : Aubel, van Vrolingen (Wellen)
  • suiker : Tienen.

 

 

DRANKEN (dranken exclusief de bieren)

Uitgangspunt vormen eens te meer de gemeentenamen waar drankspecialiteiten (met naam van het product en niet het bedrijf) voorkomen. De lijst is representatief doch kan onmogelijk volledig zijn.

  • Alcohol : Aarlen (Maitrank = als aperitief), Antwerpen (Elixir d'Anvers), Aubel (Vergers d'Aubel = cocktail op basis van cider en perziken), Biercée = Thuin (nl. Eau de Vie), Brussel (Mandarine Napoléon), Spa (Elixir).
    Opmerking : ciders zouden ook bij de wijnen kunnen gerangschikt worden. Er zijn o.m. ciders in Aarschot, Het Land van Herve (Aubel), Zonhoven (firma Konings).
  • Jenever : Alveringem, Balegem (Oosterzele), Deinze (firma Filliers ?1880 in Bachte-Maria-Leerne met graan- en fruit-jenevers),Eeklo (o.a.firma Hoorebeke), Gent (o.a. Peterman van distillerie Bruggeman), Hasselt (o.a. Nationaal jenevermuseum, distillerie Smeets en Wissels), Hechtel (distillerie Leukenheide),Oost-Vlaanderen (O'de Flander = Oost-Vlaamse graanjenever, o.a. in Zele met distillerie Rubbens ?1817), Veurne(Veurnsche Witten), Wortegem-Petegem (Wortegemse), Zonhoven(firma Konings). Verder de péquet of peket in de provincies Luik (vooral stad Luik) en Namen.
  • Fruitsappen : Aarschot, appelsap (in de Gaume, Herve, provincies Limburg en Luik), firma Looza (Borgloon), firma Trudo (Zonhoven).
  • Koffie : Bruynooghe (Kortrijk), Fort (Itegem = Heist-op-den- Berg), Jacqmotte (Brussel), Java (?1925, Wezemaal = Rotselaar), Maes (Hasselt), Miko (?1801, Turnhout), Rombouts (filters !)(Aartselaar), SAS (Beerse).
  • Waters : Bru (Chevron = Stoumont), Chaudfontaine, Duke (Francorchamps = Spa), Ordal (Ranst), Spa (firma Spa Monopole), Top (Brakel), Val d'Aisne (Erezée), Villers (Villers-le-Gambon = Philippeville), in de Vlaamse Ardennen (o.a. :  Eulala ?1998 en Straal in Maarkedal = Oudenaarde; verder Fontane en Reina).
  • Wijnen : Borgloon, Hageland, Hoei en omgeving, Hoeilaart, Overijse, Genoelselderen (Riemst), Torgny (Rouvroy).

 

 

 

BIEREN

Omwille van de ontelbare biersoorten kan deze inventaris hier onmogelijk volledig zijn (we verwijzen daarom naar de talrijke gepubliceerde boeken over bieren en naar de bierposter). Trouwens niet alle biersoorten worden op de geciteerde plaats gebrouwen (zoals het abdijbier van Maredsous dat gebrouwen wordt in Breendonk (Puurs).

Deze representatieve lijst werd volgens de classificatielijst van de CBB (Confederatie der brouwerijen van België, 1999) als volgt ingedeeld in zes klassen :

  • Eerste onderscheid (naar bierstijlen) :
    - internationale (met 5 representatieve biersoortgroepen)
    - Belgische (met 10)
  • Tweede onderscheid (naar gistingswijze) :
    - lage
    - hoge
    - spontane
    - gemengde.


Voor wie een totaal overzicht van de Belgische Bieren wenst verwijzen we naar de website van "Bierebel.com". Daar vindt je een volledige index van alle Belgische bieren. Van uit de index kan je verder klikken naar detailinfo over het bier en naar de website (indien die bestaat). Trappistenbieren en abdijbieren worden ook afzonderlijk gecatalogeerd.

De biersoorten worden vervolgens aangevuld met de plaatsnamen (= gemeentenamen) waar het bier gebrouwen wordt :

* De volgende indeling is gebaseerd op het gistingsproces en bestaat uit vier groepen :

- pilsbieren (bieren van lage gisting) :
(de gisting en vooral de rijping gebeuren bij een lage temperatuur) o.a. Cristal Alken (Alken), Bavik (Bavikhove = Harelbeke), Martens Pils (Bocholt), Boortmeerbeek (Primus Haacht), Jupiler (Jupille = Luik), Maes (Waarloos = Kontich), Piedboeuf (tafelbier)(groep Interbrew)(Luik), Stella Artois (van de groep Interbrew in Leuven).

- bieren van hoge gisting :
(de gisting gebeurt bij een hoge temperatuur van 15 à 20?)

  • - abdijbier : Affligem (Opwijk), Brugse tripel (Brugge), Grimbergen (Jumet = Charleroi), Leffe (Mont-Saint-Guibert), Tongerlo (Boortmeerbeek)
    - trappistbier : uniek voor België, 6 trappisten, nl. (gebrouwen in de abdijen zelf) = Achel (Hamont-Achel), Chimay, Orval (= Florenville), Rochefort, Westmalle (= Malle), St.Sixtus (Westvleteren = Vleteren)
  • -  witte tarwebieren : Brugs, Dentergems, Hoegaarden
  • -  andere streek- of stadsbieren : De Koninck Antwerpen (ook Antoon-bier), Duvel (Breendonk = Puurs), Hommelbier (Poperinge), Palm (Steenhuffel = Londerzeel,?1840), traffe Hendrik (Brugge), Liefmans (Oudenaarde), Kwak (Buggenhout), Mc Chouffe (Achouffe = Houffalize), Martens (Bocholt, o.a. Seizoens), Corsendonk (Oud-Turnhout)

- bieren met spontane gisting :
Lambiek (Brussel) en (Pajottenland), Geuze (Brussel), Kriek en andere fruitbieren (framboos), Faro

- aparte, gemengde gisting :
het unieke rode bier : Rodenbach (Roeselare)

* Tenslotte verwijzen we naar de indeling volgens het beroemde bierboek "De Grote Belgische Bieren" van de Engelsman Michael Jackson (eerste editie in 1977, deze uit 1997, uitgegeven bij MMC, Antwerpen,345 p.) :

  1. Lambic
  2. Geuze
  3. Kriek en Frambozen (en andere fruitbieren)
  4. Faro
  5. Witte bieren (of Witbieren of tarwebieren)
  6. Bruin bier
  7. Rode bieren
  8. Saisons
  9. Ales/Specials
  10. Kloosterbieren

 

 

  • Administratieve zetel ASG
    p/a Stadsarchief
    Rederijkersstraat 42
    3500 Hasselt (B)
    VZW Ondernemingsnummer 422.459.744

  • Administratieve zetel ASG stichting
    p/a “Dormio Resort Maastricht”
    Kamer van Koophandel (NL)
    Registernummer 51802139


  • ASG Secretariaat:
    E-mail: secretariaat [at] asg [dot] be

 

 Lid worden?


Voor onze leden zijn er tal van extra voordelen:

  • toegang tot het ledengedeelte van onze website

  • 4 maal per jaar ons digitale magazine "Terroir"

  • mogelijkheid tot gratis opzoekigen in de "Bibliotheek van de Smaak"

  • deelname aan ASG Algemene Ledendag

  • ....